Otyłość w okresie okołomenopauzalnym – aktualne opcje leczenia oparte na czynnikach patogenetycznych

06.12.2023

Dominik Porada, Jakub Gołacki, Beata Matyjaszek-Matuszek


Zdrowie kobiet po menopauzie stało się nadrzędną kwestią ze względu na starzenie się światowej populacji. Jednocześnie oczekuje się, że częstość występowania otyłości wśród kobiet po menopauzie wzrośnie, co stanowi poważne wyzwanie dla zdrowia publicznego. Chociaż przyrost masy ciała w okresie menopauzy jest dobrze udokumentowanym zjawiskiem, jego przyczyny i mechanizmy nie zostały w pełni zbadane. W niniejszym artykule dokonano przeglądu literatury w celu zbadania potencjalnych czynników hormonalnych i patomechanizmów przyczyniających się do otyłości w okresie okołomenopauzalnym, mając na celu identyfikację czynników i celowanych sposób leczenia. Zmiany hormonalne wywołane menopauzą, w tym hipoestrogenemia, hipergonadotropinemia, względna hiperandrogenemia, niedobór hormonu wzrostu, oporność na leptynę i przewlekły stres wpływający na oś podwzgórze-przysadka-nadnercza, zostały powiązane z wystąpieniem otyłości u kobiet w okresie okołomenopauzalnym. Te wahania hormonalne, wraz z obniżonym wydatkiem energetycznym, prowadzą do zmian metabolicznych, które zwiększają ryzyko rozwoju zaburzeń metabolicznych i chorób sercowo-naczyniowych. Przyrost masy ciała u kobiet w okresie okołomenopauzalnym wiąże się z wyższą całkowitą i trzewną tkanką tłuszczową oraz niższą beztłuszczową masą ciała. Rozwiązanie tego problemu wymaga zindywidualizowanego postępowania behawioralnego, wspartego skuteczną terapią farmakologiczną, a w uzasadnionych przypadkach uzupełnionego chirurgią bariatryczną. W badaniach klinicznych wykazano bezpieczeństwo i skuteczność nowoczesnych form leczenia otyłości, oferując potencjał redukcji nadmiaru tkanki tłuszczowej, poprawy profilu metabolicznego, obniżenia ryzyka sercowo-naczyniowego oraz poprawy jakości i długości życia kobiet. Oprócz standardowych terapii otyłości, w artykule przeanalizowano różne strategie leczenia oparte na czynnikach patogenetycznych otyłości, które mogą w przyszłości stanowić opcje leczenia otyłości u kobiet w okresie okołomenopauzalnym. Jednym z takich potencjalnych podejść jest menopauzalna terapia hormonalna (MTH), której działanie ukierunkowane ma być na otyłość trzewną poprzez zmniejszenie nagromadzenia trzewnej tkanki tłuszczowej, zachowanie metabolicznie czynnej beztłuszczowej masy ciała i poprawę profilu lipidowego. Pomimo licznych wykazanych korzyści zdrowotnych, towarzystwa ginekologiczne i endokrynologiczne obecnie nie zalecają stosowania MTH w zapobieganiu lub leczeniu otyłości, co wymaga dalszych badań w celu walidacji. Pojawiające się dowody sugerują, że otyłość trzewna może wynikać z hipoestrogenemii w okresie okołomenopauzalnym, potencjalnie uzasadniając stosowanie MTH jako leczenia przyczynowego.

Pełna treść publikacji w języku angielskim na łamach Endokrynologii Polskiej »