Polskie Towarzystwo
Endokrynologiczne

01.01.2023

Aneta Gawlik, Aleksandra Antosz, Krzysztof Kasparek, Zuzanna Nowak, Bartosz Grabski

Streszczenie:

Wprowadzenie: Terapia hormonalna jest podstawą interwencji afirmujących płeć, wymaganych przez binarne oraz niebinarne osoby transpłciowe w przypadku uporczywej dysforii płciowej. Opublikowano wiele protokołów dotyczących procesu kwalifikacji, spośród których obecnie obowiązującymi są Standardy Opieki opracowane przez Światowe Stowarzyszenie Specjalistów(-tek) do spraw Zdrowia Osób Transpłciowych. Powyższy dokument oraz inne dostępne zalecenia, takie jak Endocrine Society Clinical Practice Guideline, uwzględniają również podejście względem dzieci i młodzieży. Jednakże kwestia stosowania interwencji afirmujących płeć w tej populacji wciąż jest kontrowersyjna. Nasze pilotażowe badanie miało na celu zebranie informacji na temat interwencji hormonalnych afirmujących płeć w populacji młodych binarnych oraz niebinarnych osób transpłciowych.

Materiał i metody: Grupa 166 dorosłych osób transpłciowych wzięła udział w naszym internetowym badaniu ankietowym przeprowadzonym pomiędzy listopadem 2020 i grudniem 2021. Populacja została podzielona na dwie grupy: płeć męska przypisana przy urodzeniu (AMB, N = 37) oraz płeć żeńska przypisana przy urodzenia (AFB, N = 126). Dodatkowo w obrębie tych grup zastosowano podział na osoby binarne i niebinarne.

Wyniki: Większość pacjentów (91.9% AMB i 92.2% AFB) nie podlegało interwencjom hormonalnym afirmującym płeć (GCHT) przed ukończeniem 18 lat. Najczęściej stosowanym lekiem przy GCHT przed ukończeniem 18 roku życia był octan cyproteronu w przypadku AMB oraz testosteron w przypadku AFB. Wśród ankietowanych, 73.1% AMB oraz 59.2% AFB odpowiedziało, iż według nich leczenie hormonalne afirmujące płeć zostało włączone zdecydowanie za późno. Najczęściej podawanym źródłem informacji na temat GCHT był Internet (92.2% ankietowanych).

Wnioski: Interwencje afirmujące płeć, w tym zablokowanie dojrzewania są rzadko stosowane w Polsce w populacji poniżej 18 roku życia. Wśród dorosłych najczęściej stosuje się testosteron lub estradiol i octan cyproteronu, oraz rzadziej spironolakton jako lek o działaniu antyandrogennym w grupie osób z płcią męską przypisaną przy urodzeniu. Analogi gonadoliberyny (GnRH) są natomiast bardzo rzadko używane. Specjaliści powinni być świadomi, iż opóźnienie zastosowania interwencji afirmujących płeć wśród dzieci i młodzieży z dysforią płciową może nieść niekorzystne efekty. Ponadto analogi GnRH powinny być częściej stosowane jako alternatywa dla octanu cyproteronu, biorąc pod uwagę długofalowe skutki zdrowotne.

Słowa kluczowe: dysforia płciowa, niezgodność płci, osoby transpłciowe, interwencje afirmujące płeć

Pełna treść publikacji w języku angielskim na łamach Endokrynologii Polskiej »