Polskie Towarzystwo
Endokrynologiczne

23.12.2023

Elżbieta Andrysiak-Mamos, Karol Sagan, Łukasz Zwarzany,  Wojciech Poncyljusz, Anhelli Syrenicz

Streszczenie
Wstęp:  Torbiele kieszonki Rathkego (RCC) i pierwotny zespół pustego siodła (PESS) są najczęściej przypadkowo uwidaczniane w tomografii rezonansu magnetycznego (MRI - magnetic resonance imaging).  W większości przypadków zmiany te nie wywołują objawów masy i nie wymagają interwencji chirurgicznej.  U pacjentów z RCC lub PESS istotne jest jednak wykluczenie wtórnej niedoczynności kory nadnerczy (SAI - secondary adrenal insufficiency), która może stanowić zagrożenie życia.

Materiał i metody: Oceniono częstość występowania SAI u pacjentów z RCC lub PESS stwierdzonych w MRI, wykonując test stymulacji z 1 µg Synacthenu. Łącznie analizie poddano 38 pacjentów. Wyniki testu powiązano z objawami klinicznymi i typem zmiany.

Wyniki: Przyjmując stężenie kortyzolu w teście z Synacthenem poniżej 14,6 µg/dl  jako kryterium dla SAI,  rozpoznanie postawiono jedynie u dwóch chorych (5%).  Przyjmując klasyczne kryterium stężenia kortyzolu poniżej 18 µg/dl SAI stwierdzonoby u 12 pacjentów (32 %).  Zawroty głowy (x2 = 3,89; p = 0,049) oraz objawy apatii (x2 = 3,87; p = 0,049) były istotnie częstsze w grupie PESS w porównaniu do grupy RCC.

Wnioski: Częstość występowania SAI w ogólnej populacji pacjentów z zespołem pustego siodła i torbieli kieszonki Rathkego jest niska. Test z 1 µg Synacthenu wydaje się wartościowy w diagnostyce SAI u pacjentów z RCC i PESS. Wskazane są dalsze badania nad czułością i specyficznością testu z 1 µg Synacthenu ze standaryzacją jego protokołu i uwzględnieniem stężenia kortyzolu w 20. minucie stymulacji. Pacjenci z PESS częściej zgłaszają zawroty głowy i apatię niż pacjenci z RCC, co nie wynika zaburzeń osi podwzgórze-przysadka-nadnercze, lecz prawdopodobnie z odmiennej patogenezy zmian torbielowatych.

Pełna treść publikacji w języku angielskim na łamach Endokrynologii Polskiej »