Polskie Towarzystwo
Endokrynologiczne

26.10.2025

Izabela Sulima, Blanka Mitera, Piotr Szumowski, Janusz Krzysztof Myśliwiec

Streszczenie

Precyzyjna ocena orbitopatii Gravesa (GO) ma kluczowe znaczenie dla doboru strategii terapeutycznych. W diagnostyce wykorzystywane są do tego różne techniki obrazowania gruczołu tarczowego oraz różne metody jego pomiaru, co skutkuje brakiem jednolitych standardów postępowania. Tradycyjnie do oceny GO stosowano kliniczny wskaźnik aktywności orbitopatii (CAS), szczególnie w celu oceny aktywności zapalnej oraz przewidywania odpowiedzi na leczenie glikokortykosteroidami, jednak rozwój technologiczny doprowadził do przejścia na bardziej obiektywne metody obrazowania. Metody oceny orbitopatii tarczycowej obejmują: ultrasonografię (USG), tomografię komputerową (CT), rezonans magnetyczny (MRI) oraz tomografię emisyjną pojedynczego fotonu (SPECT). Metody te można podzielić ze względu na to które służą do oceny aktywności choroby (MRI, SPECT), czy do oceny stopnia jej zaawansowania (USG, CT, MRI, SPECT).

USG jest preferowanym narzędziem pierwszego wyboru, oferuje dostarczanie kluczowych informacji przy krótkim czasie badania oraz braku promieniowania jonizującego. Ma jednak swoje ograniczenia- trudności w wizualizacji wierzchołka oczodołu. Tomografia komputerowa oczodołu dostarcza bardziej precyzyjne informacje morfologiczne oraz daje lepszy wgląd w głębiej leżące tkanki i i struktury kostnych (co czyni TK metodą preferowaną przed planowaną dekompresją oczodołu), nie pozwala na dokładną ocenę aktywności zapalnej, a dodatkowo wiąże się z narażeniem pacjenta na promieniowanie jonizujące. MRI jest badaniem najlepiej przystosowanym do badań kontrolnych, ponieważ zapewnia najdokładniejszą wizualizację tkanek miękkich przy braku promieniowania jonizującego. Niemniej jednak, nie jest to badanie specyficzne dla zmian w oczodole, a jego wysoki koszt i ograniczona dostępność stanowią istotne bariery. Najnowsze publikacje sugerują, że badanie SPECT/CT zwiększa wartość diagnostyczną, ze względu na możliwość dostarczania informacji zarówno funkcjonalnych jak i anatomicznych. Wykorzystanie specyficznego radioizotopu Tc99m-DTPA oraz niskodawkowej tomografii komputerowej do obrazowania GO przynosi doskonałe wyniki diagnostyczne przy krótkim czasie badania, niskiej ekspozycji na promieniowanie i zadowalającej rozdzielczości przestrzennej. Obecnie, 36 lat po opracowaniu klasyfikacji CAS i przy znacznym rozwoju technologii, badacze dążą do integracji narzędzi opartych na sztucznej inteligencji (AI) ze skanami SPECT/CT, w celu umożliwienia skuteczniejszej diagnostyki i oceny aktywności GO.

Pełna treść publikacji w języku angielskim na łamach Endokrynologii Polskiej »