Kliniczno-patologiczne obserwacje na temat pierwotnej nadczynności przytarczyc

26.10.2025

Dorota Anna Brodowska-Kania, Marek Saracyn, Natalia Osial, Adrianna Mróz, Bartłomiej Grala, Olga Remyzovska, Adam Daniel Durma, Michał Wiłkojć, Piotr Kowalewski, Piotr Zięcina, Maciej Kołodziej, Grzegorz Kamiński

Streszczenie

Pierwotna nadczynność przytarczyc (PNP) jest spowodowana nadmiernym wydzielaniem parathormonu przez jedną lub więcej przytarczyc. Na podstawie ich cech morfologicznych i immunofenotypowych, przytarczyce można uznać za narządy neuroendokrynne, a ich nowotwory za guzy neuroendokrynne. Klasyfikacja WHO z 2022 roku dotycząca nowotworów endokrynnych i neuroendokrynnych wprowadziła zaktualizowane kryteria diagnostyczne, pogłębiając wiedzę na temat nowotworów przytarczyc. Celem niniejszego badania była analiza cech kliniczno-patologicznych PNP, ze szczególnym uwzględnieniem lokalizacji guza i wyników histopatologicznych.

Materiał i metody: Badanie objęło 39 pacjentów leczonych chirurgicznie z powodu PNP w jednym ośrodku o trzecim stopniu referencyjności w latach 2022–2024. Metody lokalizacji obejmowały ultrasonografię szyi (USG), scyntygrafię SPECT/CT z użyciem [99mTc]Tc-MIBI oraz pozytonową tomografię emisyjną PET/CT z zastosowaniem 18F-FCH. Pooperacyjna ocena histopatologiczna preparatów została przeprowadzona zgodnie z kryteriami WHO z 2022 roku.

Wyniki: Grupa badana składała się w 85% z kobiet, a średni wiek wynosił 57,8 lat. Częściej zajęte były dolne przytarczyce, co odzwierciedla ich odmienny rozwój embrionalny. Analiza patologiczna wykazała: 77,5% gruczolaków przytarczyc (PA), 12,5% atypowych guzów przytarczyc (APT) oraz 7,5% raków przytarczyc (PC), przy czym częstość występowania APT i PC była wyższa niż wcześniej opisywana. PET/CT wykazało najwyższą dokładność diagnostyczną (100% wykrywalności) w porównaniu z USG szyi (65,8%) i SPECT/CT z [99mTc]Tc-MIBI (65,7%). Maksymalna standaryzowana wartość wychwytu (SUVmax) w PET/CT istotnie korelowała z poziomem wapnia w surowicy, stężeniem PTH oraz objętością zmiany, co sugeruje jej przydatność jako wskaźników aktywności metabolicznej. Leczenie chirurgiczne było skuteczne w 92,3% przypadków, a wszystkie przypadki nawrotów PNP zostały skutecznie zoperowane ponownie.

Wnioski: Badanie podkreśla neuroendokrynny charakter przytarczyc, wskazuje na wartość diagnostyczną zaktualizowanej klasyfikacji WHO oraz demonstruje wyższą skuteczność lokalizacyjną badania PET/CT z 18F-FCH w porównaniu do innych metod obrazowania. Głębsze zrozumienie neuroendokrynnych cech przytarczyc i ich wzorców migracji embrionalnej może dodatkowo poprawić strategie diagnostyczne i terapeutyczne. Wczesna diagnoza i precyzyjna lokalizacja zajętych przytarczyc pozostają kluczowe w terapii PHPT.

Pełna treść publikacji w języku angielskim na łamach Endokrynologii Polskiej »