Zmiany torbielowate okolicy siodłowo-nadsiodłowej — diagnostyka i leczenie

24.08.2018

Elżbieta Andrysiak-Mamos, Karol Sagan, Leszek Sagan, Elżbieta Sowińska-Przepiera, Anhelli Syrenicz

Streszczenie
Różnicowanie zmian torbielowatych okolicy siodłowo-nadsiodłowej stanowi istotny problem w praktyce klinicznej, ze względu na ich podobieństwo w obrazie klinicznym, radiologicznym, a nawet histopatologicznym. Postawienie właściwego rozpoznania ma kluczowe znaczenie w podejmowaniu prawidłowych decyzji terapeutycznych. Najczęstszą manifestacją kliniczną zmian okolicy siodłowo-nadsiodłowej są bóle głowy. Często współistnieją z nimi objawy niedoczynności przedniego płata przysadki lub hiperprolaktynemia wywołana uciskiem na szypułę. Moczówka prosta, otyłość, zaburzenia psychiczne i zaburzenia rytmów dobowych mogą występować przy zmianach penetrujących do przestrzeni nadsiodłowej. Szczególnie ważne jest wykluczenie współwystępowania mikrogruczolaka przysadki z torbielą kieszonki Rathkego. Stało się to możliwe przy zastosowaniu znakowanej metioniny w badaniu PET/CT (C-MET PET/CT). Doniesienia z piśmiennictwa wskazują na możliwość współwystępowania mikrogruczolaka przysadki u 10% chorych z torbielą kieszonki Rathkego. Należy także mieć na uwadze różnicowanie zmian torbielowatych okolicy siodłowo-nadsiodłowej z torbielowatym gruczolakiem przysadki lub ropniem. Leczeniem z wyboru w przypadku objawowych zmian torbielowatych okolicy siodłowo-nadsiodłowej jest zabieg neurochirurgiczny, który zazwyczaj powoduje zmniejszenie dolegliwości bólowych głowy i zaburzeń widzenia, natomiast rzadziej prowadzi do przywrócenia prawidłowej czynności przysadki. W przypadku zmian nadsiodłowych w następstwie zabiegu neurochirurgicznego mogą pojawić się lub pogłębić istniejące wcześniej objawy uszkodzenia podwzgórza. Obserwacja pacjentów ze zmianami torbielowatymi okolicy siodłowo-nadsiodłowej po leczeniu neurochirurgicznym powinna trwać kilka lat z uwagi na dużą nawrotowość zmian, ich potencjalne ryzyko transformacji złośliwej i możliwość powstania gruczolaka na drodze metaplazji. Wprowadzenie terapii celowanej inhibitorami szlaku BRAF/MEK stwarza nowe szanse w leczeniu czaszkogardlaków.

Słowa kluczowe: zmiany torbielowate, okolica siodłowo-nadsiodłowa, diagnostyka, leczenie

Pełna treść publikacji (w języku angielskim i polskim) na łamach Endokrynologii Polskiej »